Mè Xửng – Hương Vị Truyền Thống Mang Linh Hồn Xứ Huế

Khi nhắc đến những món đặc sản đậm đà hương vị cổ truyền của đất cố đô Huế, không thể bỏ qua Mè xửng – một trong những biểu tượng ẩm thực mang đậm dấu ấn văn hóa lâu đời. Mè xửng không chỉ là một món quà vặt ngọt ngào mà còn là hiện thân của sự tinh tế, tỉ mỉ trong nghệ thuật chế biến của người dân miền Trung. Cùng Nhà hát Bến Thành tìm hiểu sâu hơn về món kẹo truyền thống đặc sắc này trong bài viết dưới đây.

Mè xửng – Đặc sản níu chân du khách xứ Huế

Mè xửng là món kẹo truyền thống được chế biến từ những nguyên liệu đơn giản như đường mía, đậu phộng, mè (vừng) và bột gạo nếp. Tuy nhiên, chính sự kết hợp hài hòa và công phu trong từng công đoạn đã tạo nên một món đặc sản nức tiếng gần xa.

Điểm đặc biệt của mè xửng chính là sự dai mềm vừa phải, vị ngọt thanh, béo ngậy của đậu phộng hòa quyện cùng mùi thơm bùi của mè rang. Khi thưởng thức, người ta cảm nhận rõ nét cái tình của người Huế trong từng thỏi kẹo, từ khâu chọn nguyên liệu đến cách gói ghém tỉ mỉ.

Lịch sử và nguồn gốc lâu đời của mè xửng

Theo tư liệu địa phương, mè xửng xuất hiện từ đầu thế kỷ 20, gắn liền với tên tuổi của những gia đình làm nghề kẹo thủ công tại Huế. Ban đầu, mè xửng chỉ là món ăn trong các dịp lễ Tết, cưới hỏi hoặc tế lễ. Dần dần, nhờ hương vị thơm ngon, dễ bảo quản và giá trị văn hóa đậm đà, mè xửng trở thành món quà biếu đặc sản nổi tiếng.

Ngày nay, dù trải qua nhiều thay đổi về công nghệ và thị hiếu người tiêu dùng, nhưng mè xửng vẫn giữ được hồn cốt truyền thống, trở thành một phần không thể thiếu trong nét đẹp ẩm thực cố đô.

Quy trình làm mè xửng – Sự kỳ công của nghề truyền thống

Làm mè xửng không chỉ đòi hỏi sự khéo léo mà còn cần kiên nhẫn và tinh tế. Các công đoạn chính bao gồm:

• Nấu đường mía: Đường được nấu đến khi chuyển sang màu cánh gián, có độ keo dẻo nhất định.

• Pha bột nếp: Bột được nấu chín kỹ để tạo độ dai mềm, trộn đều với đường đã thắng.

• Thêm đậu phộng: Đậu được rang chín vàng, giã sơ để tạo hương vị béo ngậy và cảm giác giòn rụm khi nhai.

• Phủ mè rang: Lớp mè rang vàng rải đều bên ngoài từng viên kẹo, vừa tăng hương vị vừa tạo độ bắt mắt.

Mỗi thỏi mè xửng đều được gói bằng giấy bóng kính hoặc giấy gạo, vừa giữ vệ sinh vừa mang lại hình thức trang nhã.

Sự khác biệt giữa các loại mè xửng

Hiện nay trên thị trường có nhiều loại mè xửng khác nhau, phù hợp với từng khẩu vị người tiêu dùng:

• Mè xửng dẻo: Có độ mềm dẻo cao, dễ nhai, phổ biến nhất và được ưa chuộng nhất.

• Mè xửng giòn: Cứng và giòn hơn, có thể để được lâu, thích hợp làm quà biếu.

• Mè xửng gừng: Thêm hương vị cay nhẹ, ấm nồng của gừng, rất được yêu thích vào mùa lạnh.

• Mè xửng chay: Không dùng nguyên liệu động vật, phù hợp với người ăn chay.

Mỗi loại mang một phong cách riêng nhưng đều giữ được hương vị truyền thống đặc trưng.

Mè xửng trong văn hóa ẩm thực Huế

Không chỉ là món ăn chơi, mè xửng còn xuất hiện trong nhiều nghi lễ truyền thống của người Huế. Trong các dịp giỗ Tết, mâm cỗ cúng tổ tiên luôn có đĩa kẹo mè xửng bên cạnh bánh in, bánh thuẫn như lời tri ân, tưởng nhớ ông bà.

Mè xửng còn là biểu tượng của sự ngọt ngào, bền chặt trong tình cảm. Vì thế, đây là món quà thường được dùng trong lễ cưới hỏi, lễ ra mắt nhà gái như một lời chúc hạnh phúc, ấm êm và thủy chung.

Du lịch và mè xửng – Hành trình vị giác của du khách

Du khách đến Huế, ngoài việc tham quan Đại Nội, lăng tẩm và chùa chiền, thường không quên ghé các làng nghề truyền thống để thưởng thức và mua mè xửng. Trên các tuyến phố như Trần Hưng Đạo, Nguyễn Huệ, bạn có thể dễ dàng tìm thấy những cửa hàng gia truyền với đủ loại mè xửng thơm ngon, đẹp mắt.

Việc thưởng thức mè xửng ngay tại nơi sản xuất không chỉ giúp du khách hiểu rõ hơn về món ăn này, mà còn là cơ hội khám phá tinh thần cần cù, khéo léo của người dân xứ Huế.

Giá trị dinh dưỡng và cách thưởng thức mè xửng

Ngoài giá trị văn hóa, mè xửng còn mang lại nhiều lợi ích dinh dưỡng. Với thành phần chính là đường mía, mè và đậu phộng, mè xửng cung cấp năng lượng, chất béo lành mạnh và vitamin nhóm B, E. Mè còn giàu chất chống oxy hóa và có lợi cho tim mạch.

Khi thưởng thức, bạn nên nhai chậm để cảm nhận được độ dẻo và vị ngọt thanh tan dần trong miệng. Một tách trà nóng đi kèm sẽ là lựa chọn lý tưởng để làm dịu vị ngọt, đồng thời tăng thêm sự tinh tế trong cảm nhận.

Cách bảo quản và lưu trữ mè xửng đúng cách

Để mè xửng luôn giữ được độ dẻo ngon và không bị chảy nước, bạn nên lưu ý một số cách bảo quản sau:

• Để ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.

• Bảo quản trong hộp kín sau khi mở bao bì để tránh hút ẩm.

• Không để gần thực phẩm có mùi nặng vì kẹo dễ bị ám mùi.

Nhờ khả năng bảo quản tốt, mè xửng có thể để được trong vài tháng mà vẫn giữ nguyên hương vị, rất tiện lợi để mang đi xa hoặc làm quà biếu.

Những thương hiệu mè xửng nổi tiếng tại Huế

Huế có nhiều thương hiệu sản xuất mè xửng lâu đời, mỗi nơi đều có công thức riêng tạo nên hương vị đặc trưng:

• Thiên Hương: Thương hiệu lâu đời với sản phẩm đa dạng và bao bì đẹp mắt.

• Song Hỷ: Nổi tiếng với mè xửng truyền thống, giữ nguyên công thức cổ xưa.

• Hồng Thuận: Được nhiều khách du lịch ưa chuộng vì vị ngọt nhẹ và mềm dẻo.

Khi chọn mua, người tiêu dùng nên ưu tiên các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm để đảm bảo chất lượng.

Mè xửng – Món quà văn hóa mang hồn dân tộc

Không đơn thuần là một loại kẹo ngọt, mè xửng còn chứa đựng giá trị tinh thần, là niềm tự hào văn hóa của người dân Huế. Mỗi thỏi mè xửng là kết quả của sự chăm chút tỉ mỉ, là sự kết tinh của đất trời và công sức con người.

Món quà tưởng chừng bình dị này lại là sợi dây kết nối văn hóa giữa các thế hệ, giữa người Việt trong và ngoài nước. Chính vì thế, mè xửng không chỉ được trao tay như một món ăn, mà còn như một phần ký ức, một chút quê hương gửi gắm qua vị ngọt thanh tao.

Kết luận

Mè xửng – món đặc sản đậm đà của Huế không chỉ khiến người thưởng thức phải mê mẩn bởi vị ngọt ngào, dai mềm và thơm béo đặc trưng, mà còn bởi giá trị truyền thống, văn hóa sâu sắc mà nó mang theo. Cùng Nhà hát Bến Thành khám phá và trân trọng những món ăn mang hồn dân tộc như mè xửng, để từ đó, hiểu thêm về sự phong phú và chiều sâu của ẩm thực Việt Nam. Nếu có dịp đến Huế, đừng quên mang theo vài gói mè xửng – món quà ngọt ngào mang trọn tình người xứ Huế.